Schootgebed

Jammer dat velen dit boek niet helemaal zullen lezen. Het begint namelijk met een paar pagina's pure porno, dertien om precies te zijn, daarna is het afgelopen op een paar erotische passages na tegen het einde van het boek.

Ik vermoed dat mensen het boek niet (geheel) lezen omdat ze het mijden of verschrikt terzijde leggen vanwege het expliciete begin, òf omdat ze juist meer porno hadden verwacht op grond van Roche's eerste boek 'Vochtige streken' of de publiciteit rond dit nieuwe  boek en na de eerste pagina's het boek teleurgesteld dichtslaan.

Jammer, nogmaals, omdat dit tweede boek van Roche zeker lezenswaardig genoemd mag worden. Na de openingsscène beleven we in een soort 'stream of conciousness' drie dagen uit het leven van hoofdpersoon Elisabeth. We maken mee wat zij meemaakt, leren de mensen in haar leven kennen en volgen haar gedachten.

Die gedachten zijn levensecht, gevarieerd, chaotisch, alledaags maar ook obsessief en gestoord. Elizabeth zal zo rond de veertig jaar oud zijn, een echt kind van babyboomouders: de hippie's en feministes die vrouwen veel vrijheid en de wereld veel blijheid hebben gebracht, maar die hun kinderen ook hebben opgezadeld met anti-autoritaire opvoeding, gebroken gezinnen en nieuwe waandenkbeelden omtrent de wereld.

Het knappe van Roche vind ik hoe ze de dwanggedachten en obsessies van Elizabeth terloops in de gedachtestroom heeft weten in te voegen. De vanzelfsprekendheid waarmee Elizabeth haar soms eigenaardige opvattingen naar voren brengt. Hoe de ervaringen in het leven, samen met de tijdgeest, niet alleen ons denken maar ook ons handelen beïnvloeden.

Een goed voorbeeld is hoe Elizabeth zich steeds bewust is van het feit dat haar (ons) bestaan effect heeft op het 'milieu' en daar ook rekening mee wil houden, het goed wil doen zoals velen van ons, maar zonder eigenlijk goed te weten wàt het effect van dat handelen nu precies is. Duidelijk wordt dat we keuzes maken op grond van onbestemde gevoelens, op een gegeven moment ook uit gewoonte, maar met het idee het juiste te doen.

Door zo dicht op (in) de huid van de hoofdpersoon te kruipen komt de voyeuristische kant van de roman in de rest van het verhaal wellicht nog meer tot uiting dan in die eerste paar pornopagina's, die overigens aan de pornoparodie van Heere Heeresma doen denken. Omdat ook daar al de chaotische alledaagse gedachten doorheenflitsen.

Al met al een geslaagd boek, voor sommigen hier en daar wellicht over de grens, maar het verwoordt wel wat gewone mensen als u en ik ook zouden kùnnen denken. Over het leven, relaties, ons lichaam, sex.

Dienstreizen van een thuisblijver.

Het was een impulsaankoop afgaande op de titel, die me deed deken aan "Reis door mijn kamer" van die andere Maarten: Biesheuvel. Ik kocht de "dienstreizen" als extraatje, een bijbestelling via internet naast een ander boek dat ik bestelde ''Voer voor psychologen'' van Harry Mulisch. Een bijkomstigheid van kopen via het internet, van kopen met 'giraal' geld in het algemeen, is dat je niet beseft dat je geld uitgeeft. Met een pinbetaling of (internet-)overschrijving is er geen fysieke gewaarwording van geldoverdracht, geen munten of biljetten die van hand verwisselen, nee het zijn slechts cijfertjes op papier of op het scherm die veranderen van waarde. Zeker via internet heb je dan al snel met één of twee klikbewegingen van de muis een extra product aangeschaft zonder dat je het gevoel hebt geld uit te hebben gegeven.

Vanuit dit oogpunt is het begrijpelijk dat banken en winkeliers ons almaar proberen te overtuigen dat plastic geld zo handig is. Zij hebben er minder kosten en werk aan en de kosten die ze wel maken verhalen ze op de gebruiker van het plastic, ze passen wat cijfertjes aan op het overzicht en klaar. Het werkt net als de "koop nu betaal later" truc. Men realiseert zich pas achteraf een te grote uitgave gedaan te hebben ofwel onnodig veel (rente-)kosten te moeten betalen bovenop de eigenlijke prijs.

Maar dit terzijde. In het onderhavige geval was de impulsaankoop een goede, ik heb erg van het boek genoten. In de boekwinkel had ik vermoedelijk het boek laten liggen. Mevrouw Rookvogelwachter heeft enige titels van 't Hart in huis maar het werk van de ietwat schriele, kalende schrijver met z'n vreemde piepstemmetje heeft me nooit zo aangesproken. De internet-impuls en de associatie met Biesheuvel trokken me over de streep.

"Dienstreizen van een thuisblijver" is onderhoudend geschreven, 't Hart maakt ons deelgenoot van enkele van zijn belevenissen de afgelopen jaren en gunt ons een kijkje achter de schermen van zijn schrijversbestaan. Zo lezen we dat royalty's verdwijnen naar Duitse uitgevers ''fur die Werbung'', dat dikke boeken geen kans maken bij de luie lezers van jury's  voor literaire prijzen en we ontdekken dat 't Hart het hart op de plek heeft als hij betrokken raakt bij de rechtszaak tegen Lucia de Berk.

Opvallend is de aandacht van vrouwen die dit mannetje met de piepstem ten deel valt, tenzij Maarten dit zich alleen maar verbeeldt natuurlijk, maar ook hoeveel smeuïge avonturen de man beleeft die zichzelf toch presenteert als een saaie boekenwurm. Voor een deel wordt dat veroorzaakt door de schrijver 't Hart, die van het ziekenhuisbezoek na een beenbreuk - weliswaar een gecompliceerde - als van een echt avontuur weet te verhalen.