Sprong naar het Westen

Marco Polo vermeldt terloops in zijn verhaal dat hij voor de Grootkhan drie jaar gouverneur van Yangzhou is geweest, hij inde er ook de zoutbelasting. Daarnaast maakte hij als vertrouweling van de Khan diverse reizen door het Verre Oosten.

Kubilai Khan had goed begrepen dat hij bij het besturen van zijn wereldrijk zoveel mogelijk hulp kon gebruiken als hij krijgen kon. De Mongoliërs importeerden al kennis en kunde via krijggevangenen, een voorbeeld daarvan is de Franse edelsmid Guillaume Boucher die voor het paleis van Möngke Khan in Karkoram een wonderlijke fontijn maakte.

De Genghis-dynastie was ook de Nestoriaanse Christenen welgezind, omdat moeders en vrouwen van de Khans zich tot het geloof bekeerd hadden. Er wordt zelfs gesproken over een Pax Mongolia en een Mongoolse renaissance onder Kubilai. Hij maakte geen onderscheid tussen de verschillende religies in zijn rijk en bevorderde een vrije uitwisseling van kennis, ideeën en gedachten. De status die Marco Polo verwerft aan het hof past daar zeer wel bij.

Toen ik mijn eerste zoekwoord in Google intikte op zoek naar informatie en reisliteratuur over Mongolië stuitte ik vrijwel direct op de boeken van Tjalling Halbertsma. Tot mijn verrassing bleek Halbertsma als een hedendaagse Marco Polo niet alleen veelvuldig het Verre Oosten te bereizen, maar ook nog adviseur van de huidige 'Khan', Nambaryn Enkhbayar, minister-president in de periode 2000-2005.

De 4 boeken van Halbertsma die ik inmiddels bezit lezen als een trein door een mooie combinatie van persoonlijke reisverhalen met achtergrondinformatie over het land en de geschiedenis. Als rode draad loopt er steeds de reis van Rabban Sauma doorheen. Rabban Sauma is een soort tegenligger van Marco Polo en de Chinese ontdekker van Europa. Hij reist namelijk in dezelfde periode maar in tegengestelde richting van Peking, via Bagdad, naar Rome, Genua en Parijs.

Rabban Sauma en zijn metgezel Mar Markos zijn beide Nestoriaanse Christenen en hun reisdoel is eigenlijk Jeruzalem. Door het tumult van de kruistochten is Jerusalem echter onbereisbaar. Ze belanden in Bagdad alwaar Mar Markos in 1281 tot patriarch Yaballaha III wordt verkozen. Rabban Sauma zal later doorreizen naar Europa, maar nu met een diplomatieke missie. Hij moet onderzoeken of er een verbond gevormd kan worden tussen het Chinees-Mongoolse rijk en Europa - tussen de Khan en de Paus - om gezamelijk de snel groeiende Islamitische rijken in het Midden Oosten te kunnen verslaan. Sauma ontmoet daadwerkelijk de Paus in Rome en ok de Franse en Engelse koningen, maar keert terug zonder concrete toezeggingen m.b.t. een alliantie tussen oost en west.

Halbertsma suggereert de mogelijkheid dat Rabban Sauma en Marco Polo elkaar op een Italiaans terras tegen hadden kunnen komen. Waarbij Sauma aan Polo onder het genot van een karafje Chianti het verhaal van zijn reis verteld...